استیم پانک در حقیقت یک زیر سبک یا خرده ژانر است که در اواخر سالهای 1980 پدید آمد. هویت این زیر سبک برگرفته شده از داستانهای علمی-تخیلی یا فانتزی علمی است، تکنولوژی و دیزاینهای زیبایی شناسی که ویژگیهای خود را از ماشینآلات بخار و عصر صنعتی وام میگیرد.
هرچند ریشههای ادبی آن گاهی با ژانر سایبرپانک همراه است و اغلب در ادبیات و ژانر تاریخ متناوب [1] یا تاریخ بدیل دوران ویکتوریا [2] یا غرب وحشی [3]پدیدار میگردد، جایی که حتی پس از این دوران در آیندهای دور یا در دنیایی فانتزی همچنان قدرت بخار به عنوان یک جریان اصلی و مورد بهرهوری محفوظ مانده است، و بنا بر این شرح، به گونهای جنبش زیبایی شناختی ویکتوریای نوین به شمار میآید.
به بیانی دیگر شاید استیم پانک بازشناختنی است از ویژگیهای فنآوری های اشتباه، بی مورد و نابههنگام یا اختراعات رترو-فوتوریسم که مردم در قرن 19 پیشبینی کرده بودند و بدینسان از دورنمایی در فرهنگ، معماری، فشن، دیزاین و هنر تا بهحال ریشه دوانیده است، این تکنولوژی و فنآوریها شامل ماشینهای تخیلی و داستانی همانند ماشینهایی در آثار اچ. جی. ولز (هِربرت جورج وِلز) و ژول ورن (ژول گابریل ورن) یا نویسندگان مدرنی همانند فیلیپ پولمن، اسکات وسترفلد،استفان هانت و چاینا میِویل هستند.
نمونه های دیگری از این نوع دستاوردها براساس سبک تاریخ متناوب به بالنها و کشتیهای هوایی، کامپیوترهای آنالوگ یا مکانیکی و یا موتور تحلیلی چارلز بابیج میتوان اشاره نمود.
استیم پانک میتواند به عنوان یک سبک ترکیبی با المانهای دیگری از ژانرهای فانتزی، ترسناک، ادبیات تاریخی یا دیگر شاخههای ادبیات گمانهزن ادغام گردد. اولین نمود از واژه استیم پانک در سال 1987 شناخته شده است، هر چند بصورت برگشت ناپذیر به بسیاری از دستاوردهای داستانها و آثاری که در دهه 1950 تا 1960 خلق شدهاند و همچنین به سبکهای هنری، فشن و مد و یا خرده فرهنگهایی که زیبایی شناختی را در داستانهای استیم پانک، دوران ویکتوریا نوین، آرت نووُ، و فیلمهای نیمه قرن 20 گسترش دادهاند، اشاره مینماید.
1- تاریخ جایگزین، تاریخ متناوب یا تاریخ بدیل ژانری از داستاننویسی است که با نگاه به تاریخ نگاشته میشود. این ژانر را میتوان زیرمجموعه ژانر علمی-تخیلی، داستانهای ادبی و تاریخی دانست.
2- دورهٔ ویکتوریا یا دورهٔ ملکه ویکتوریا، که گاهبهگاه دورهٔ ویکتوریایی هم گفته میشود، دورهٔ اوج انقلاب صنعتی در بریتانیا و اوج امپراتوری بریتانیا بود.
پژوهش و برگردان: محمود عباسی تمام حقوق محفوظ است، استفاده از محتوا، نقل قول و یا اشتراک با ارجاع به منابع آزاد است.